Экалагічная старонка

 Прырода адмыслова рэагуе на гвалтоўнае ўварванне чалавека ў яе тэрыторыю: на планеце імкліва знікаюць розныя выгляды жывёл і раслін, а якія вызваліліся месцы запаўняюцца шкоднымі і небяспечнымі арганізмамі, у тым ліку хваробатворнымі; характэрна апошнім часам павелічэнне алергічных і нярвова-псіхічных захворванняў, расце колькасць дзяцей, якія маюць прыроджаныя анамаліі.

   Стагоддзямі чалавек быў спажыўцом у адносінах да прыроды: жыў і карыстаўся яе дарункамі, не задумваючыся пра наступствы. Выхоўваць у людзях асцярожнае да яе дачыненне патрэбна пачынаць з самых маленькіх. Менавіта ў дашкольным веку засваенне асноў экалагічных ведаў найболей прадукцыйна, бо малы ўспрымае прыроду вельмі эмацыйна, як штосьці жывое. Уплыў прыроды на дзіцё велізарна: яна сустракае малога морам гукаў і пахаў, таямніцамі і загадкамі, прымушае спыніцца, углядзецца, задумацца. Прыгажосць навакольнага свету нараджае пачуццё прыхільнасці да таго месца, дзе нарадзіўся і жывеш.

   Расчыніць перад дзіцём прыгажосць прыроды і навучыць убачыць яе – справа складаная. Для гэтага педагог сам павінен умець жыць у гармоніі з прыродай, а дзеці павінны быць гатовы пераймаць кожны яго рух. Яны вельмі назіральныя і ўважлівыя да словаў педагога, добра адрозніваюць дадатнае і адмоўнае ў дзеяннях сталых. Экалагічная выхаванасць, шчырае каханне да прыроды азначае не толькі пэўны душэўны стан, успрыманне яе прыгажосці, але і яе разуменне і спазнанне.

   Дзеці з велізарнай цікавасцю глядзяць на навакольны свет, але бачаць не ўсё, часам нават не заўважаюць галоўнага. І выхавальнікі дашкольнай адукацыі, якія дзівяцца разам з імі, вучаць не толькі глядзець, але і бачыць у звычайным – дзіўнае, не толькі слухаць, але і чуць. І толькі ад нас, сталых – педагогаў, бацькоў залежыць цізахочуць дзеці даведацца яшчэ больш.

   На падставе гэтай ва ўстанове дашкольнай адукацыі ствараюцца ўмовы для экалагічнага выхавання дзяцей: у групавых пакоях змесцаваны куткі прыроды, зялёныя зоны, што дае ...

Аднак, ідучы ад глабальных праблем экалогіі, над развязкам якіх б'юцца сотні навукоўцаў не адзін дзясятак гадоў, я б хацела звярнуць увагу на той унёсак, які ўносім мы з вамі, звычайныя людзі. Пасля гэтых словаў у шмат каго павінна паўстаць у галаве карціна выкінутай у памыйніцу чарговай пластыкавай бутэлькі, ну ці чаго- то падобнага... Так, безумоўна, гэта тая дробязь, на якую здольны кожны чалавек. Але ёсць і штосьці большае.

Рэч у тым, што ў нашых руках будучыня. Будучыня, якую мы ствараем сёння — гэта нашы дзеці. Тое, якім яны ўбачаць гэты свет сёння, што яны будуць успрымаць як норму паводзін, як навучацца ўзаемадзейнічаць з прыродай — усе гэта залежыць ад нас.

Дзіцячы сад, які з'яўляецца першым звяном у сістэме ўтварэння, безумоўна, павінен надаваць экалагічнаму выхаванню асаблівую ўвагу. Але, не гледзячы на гэта, менавіта сям'я застаецца коранем выхавання кожнага чалавека. Менавіта таму я б хацела звярнуць увагу на экалагічнае выхаванне дашкольнікаў у сям'і.

На сённяшні дзень, нашы сучасныя сем'і значна больш перажываюць за праблемы эканамічнага характару. З пялюшак дзецям абіраюць прэстыжную прафесію, вучаць слушна звяртацца з грашамі. Але што ж дзіцё ведае пра ўзаемадзеянне чалавека з прыродай?

Добра, калі бацькі навучаць не выкідваць смецця міма сметніка, але ж гэтага недастаткова каб дзіцё ў поўнай меры ўсвядоміла свой унёсак у будучыню навакольнага асяроддзя.

Такім чынам, вылучаюць 3 асноўных заданні сям'і для паўнавартага экалагічнага выхавання дашкольніка:

Развіццё дадатных маральных якасцяў, што падахвочваюць дзяцей да выканання нормаў паводзін у прыродзе і грамадстве.
Менавіта сюды ставіцца ўменне выкідваць за сабой смецце, не ламаць галінкі ў дрэваў, не крыўдзіць жывёл і г. д. Тут бацькі павінны не проста навучыць, яны павінны стаць прыкладам для пераймання і гэта іх асноўнае заданне. Выхоўваць у сталых людзях элементарныя маральныя якасці, вядома, абсалютна бескарысны занятак. Але задумвацца пра непажаданыя паводзіны свайго дзіцяці і яго наступствы ...

Нас акружае выдатны свет: дрэвы, травы, кветкі, жывёльныя, птушкі, сонца. Але прырода далікатная і ўразлівая. За тысячагоддзі жыццядзейнасці чалавека на нашай планеце на 70% скараціўся пляц сусветных лясоў, зніклі некаторыя выгляды жывёл і раслін, вадаёмы пакутуюць ад забруджання і знясілення рыбных запасаў.

Для захавання гэтага ўнікальнага свету трэба вучыць дзяцей разумець, адчуваць і кахаць родную прыроду, асцярожна ставіцца да яе.

Выхаваць у дзецях дадатнае дачыненне да прыроды магчыма толькі тады, калі самі бацькі валодаюць экалагічнай культурай, таму бацькам патрэбна ўсвядоміць, што іх дачыненне да прыроды ўплывае на ўспрыманне дзецьмі навакольнага свету.

Прыкладам, калі ў сям'і абыякава ставяцца да прыроды, кідаюць смецце, дзе трапіла, то і дзіцё будзе рабіць таксама. Пачуццё кахання да прыроды можна выхаваць, калі знаёміць дзіцё з яе таямніцамі, разам з ім разгадваць іх, паказваць дашкольніку цікавае ў жыцці раслін і жывёл, вучыць яго цешыцца прыродай: пахам аквітных траў, прыгажосцю кветкі, краявідамі родных месцаў.

З ранняга веку трэба прывучаць дзіцё цешыцца яркаму сонцу, мяккай траве, цёпламу дажджу, прыгожым колерам, галасам птушак; паказваць дзецям прыгажосць прыроды, яе ўнікальнасць, непаўторнасць, вучыць цешыцца, цешыцца ёю, умела карыстацца яе дарункамі.

Трэба чытаць дзецям твора пісьменнікаў і паэтаў пра прыроду (прыкладам, К. Паўстоўскага, В. Біанкі, М. Прышвіна, С. Ясеніна і іншых), вучыць рабіць высновы, параўнанні. Гэта дапаможа сфармаваць у дзіцяці адказнасць пры камунікаванні з наваколлем. Карысна збіраць ілюстрацыі пра прадстаўнікоў жывёльнага і расліннага свету, дашкольніку будзе цікава разам з бацькамі аформіць гэтыя ілюстрацыі ў альбомы. Пажадана мець дома якую-небудзь жывёлу, калі дазваляюць умовы, і ў сямейнікаў няма алергічных супрацьпаказанняў. Так дзіцё зможа рэалізаваць свае пачуцці ў адносінах да жывёл, даглядаючы свайго гадунца. Пашыраюць далягляд дзяцей і прагляды тэлеперадач пра жывёл і ...